De minister antwoordt onder meer dat de problemen niet nieuw zijn, maar dat de tekorten in de afgelopen jaren wel zijn toegenomen. ‘De redenen voor tekorten zijn complex en variëren van onverwachte stijgingen in de vraag tot productie- en kwaliteitsproblemen, fabriekssluitingen of -verplaatsingen, knelpunten in de toeleveringsketens en mogelijk negatieve effecten van prijs- en vergoedingsinstrumenten.' Ook grotere ontwikkelingen zoals de toenemende welvaart in de wereld en de vergrijzing, en de daarmee samenhangende stijgende vraag naar geneesmiddelen, spelen volgens haar een rol.
Urgentie
De bewindsvrouw deelt de zorgen rondom geneesmiddelentekorten. ‘Het is zeer onwenselijk als patiënten hun geneesmiddel niet gelijk kunnen meekrijgen bij de apotheek. Geneesmiddelentekorten zijn ook zeer belastend voor apothekers en artsen die een alternatief moeten zoeken.’ Dijkstra voelt de urgentie om de tekorten waar mogelijk op te lossen, maar vermeldt daarbij dat ze geen 100 procent garantie kan geven op beschikbaarheid.
Ingezette maatregelen
Ook wijst ze in haar brief op reeds ingezette maatregelen. Met het operationeel team geneesmiddelentekorten steunt de minister veldpartijen, het CBG en de IGJ om bij dreigende tekorten snel te schakelen. Daarnaast zijn er recent afspraken gemaakt met leveranciers en zorgverzekeraars over het preferentiebeleid om bij overmachtssituaties prijzen aan te passen of slimmer te tenderen om onbedoelde verschraling van de markt tegen te gaan en het risico op boetes bij niet verwijtbare leveringsproblemen te verminderen. Daarnaast is sinds 1 januari 2024 de voorraadverplichting van 2 maanden van kracht voor leveranciers en groothandelaren, waardoor er meer tijd is om alternatieven te vinden of kortstondige tekorten te voorkomen.
Vergoeding bij import
Op de vraag of medicijnen uit het buitenland wel of niet worden vergoed, licht Dijkstra toe dat bij parallelimport het geneesmiddel vanuit het basispakket wordt vergoed. Als iemand zelf geneesmiddelen uit het buitenland haalt, moet hij voor vergoeding vooraf afstemmen met zijn zorgverzekeraar.
Kritieke geneesmiddelen
Het ministerie van VWS werkt met het Landelijk Coördinatiecentrum Geneesmiddelen (LCG) en het CBG aan een overzicht van de meest belangrijke en kwetsbare geneesmiddelen. Dat gebeurt eveneens op Europees niveau. Daarbij wordt bij de EU gekeken naar mogelijkheden om de grootste, ongewenste, afhankelijkheden en kwetsbaarheden in de productie- en toeleveringsketens voor geneesmiddelen te verminderen. Daartoe is een Critical Medicine Alliance opgericht.
Nationaal richt de minister van VWS zich op het stimuleren van productie van geneesmiddelen in Nederland. Als voorbeeld noemt ze de oprichting van expertisecentrum FAST, haar steun aan het Nationale Groeifonds-voorstel PharmaNL en de inspanningen om de sluiting van een Leidse medicijnproducent te voorkomen.
Internationale keten
In nauwe samenwerking met het ministerie van EZK zet de minister op nationaal niveau in op een goed innovatieklimaat en het daarmee stimuleren van de ontwikkeling en productie van medische producten. Ze merkt daarbij op dat geneesmiddelenproductie een complexe internationale keten kent; van grondstoffen, tussenproducten, werkzame stoffen, tot de uiteindelijke formulering hiervan, bijvoorbeeld in de vorm van een tablet in een verpakking voor de Nederlandse markt.
Dijkstra: 'In Nederland en zelfs niet in de EU kunnen we alle geneesmiddelen produceren zonder gebruik te maken van grond en hulpstoffen in de mondiale toeleveringsketens. Productie van het eindproduct in Nederland garandeert daarmee niet dat tekorten altijd voorkomen kunnen worden.'
Bron: ministerie van VWS
