Een belangrijke wijziging in het beleid is dat bij dragerschap van een pathogene BRCA2-kiembaanvariant een tweejaarlijkse controle middels een rectaal toucher en PSA-meting wordt aanbevolen. Verder ligt in de nieuwe standaard, bij mannen die om prostaatkankeronderzoek vragen, de nadruk op ‘samen beslissen’. De standaard maakt onderscheid in de hieronder vermelde drie patiëntcategorieën.
- Mannen die zonder aanwijzingen voor prostaatkanker om vroegdiagnostiek vragen.
Zo’n verzoek vergt goede voorlichting, zoals uitleg over het risico op overdiagnostiek en overbehandeling bij opsporing van een traag groeiende tumor. Het moet altijd gaan om een proces van gedeelde besluitvorming, zodat mannen een weloverwogen keuze kunnen maken. Daarbij kan ook worden verwezen naar Thuisarts.nl voor meer informatie en de keuzehulp Testen op prostaatkanker?. Bij mannen met een levensverwachting van minder dan 10 jaar, raadt de standaard een PSA-bepaling niet aan. Behandeling van prostaatkanker heeft namelijk bij hen geen invloed op de overleving, maar kan wel negatieve gevolgen hebben op de kwaliteit van leven. - Mannen die drager zijn van een pathogene BRCA2-kiembaanvariant.
Deze groep mannen heeft een 2,5 keer verhoogde kans op het krijgen van prostaatkanker, die vaak op jongere leeftijd ontstaat, agressiever is en een slechtere prognose heeft dan gebruikelijk. Bij mannen die drager zijn van een pathogene BRCA2-kiembaanvariant adviseert de standaard om elke 2 jaar PSA te bepalen vanaf een leeftijd van 45 jaar (of 5 jaar vóór de jongst gediagnosticeerde patiënt met prostaatkanker in de familie, indien diagnoseleeftijd jonger dan 50 jaar) tot een leeftijd van 70 jaar. - Mannen bij wie de huisarts een vermoeden heeft op prostaatkanker bij bijvoorbeeld onbegrepen botpijnen (met name in rug en/of heup).
In de tweede lijn kan, na risicoschatting door de uroloog, zo nodig verdere diagnostiek worden gedaan met een MRI van de prostaat, waarna zo nodig MRI-geleide biopsieën volgen.
In de standaard staan ook aanbevelingen voor de interpretatie en bespreking van PSA-waarden en wanneer verwijzing noodzakelijk is. Raadpleeg de volledige versie van de NHG-Standaard Prostaatkanker op de NHG-website.
