Uit het onderzoek komt onder meer naar voren dat 20 procent van de deelnemers in de afgelopen 2 jaar te veel medicijnen heeft meegekregen. Bij een groot deel van hen is de hoeveelheid aangepast en werd voor een volgende keer minder medicijnen voorgeschreven. Bij een ander deel gaf de zorgverlener aan dat de medicatie terug kon naar de apotheek om te worden vernietigd. De apotheek geeft vaak aan dat het vanwege de verpakking niet mogelijk is om minder medicatie te geven.
Twijfel over noodzaak
Verder heeft bijna 20 procent van de deelnemers in de afgelopen 2 jaar medicijnen gehad waarover ze zelf twijfelden of deze nodig waren. Dit betreft onder andere medicatie voor bloeddruk, cholesterol of diabetes mellitus, maagbeschermers, maagzuurremmers en zware pijnstillers. Reden voor deelnemers om deze medicatie niet te gebruiken waren dat ze deze te zwaar vonden, zij het gebruik dubbelop vonden met andere medicatie of dat ze aan de werkzaamheid twijfelden. Ook werden klachten vaak erger of gaven de medicijnen veel bijwerkingen. Uiteindelijk heeft 56 procent van de deelnemers de medicijnen uiteindelijk nog wel gebruikt.
Gesprek met zorgverlener
Driekwart van deze groep heeft bij hun zorgverlener aangegeven dat ze de medicatie overbodig vindt. Soms was de patiënt na een gesprek met de zorgverlener toch overtuigd van het nut of werd de medicatie aangepast. Ook na zo’n gesprek twijfelt 45 procent nog steeds aan de noodzaak van de medicatie. De 25 procent die niet het gesprek met de zorgverlener is aangegaan, wil dat wel doen, maar heeft de betreffende zorgverlener niet meer gezien of heeft het gevoel dat de zorgverlener wegens hoge werkdruk geen tijd heeft voor zo’n gesprek. Sommige deelnemers kiezen er zelf voor om te minderen met de medicijnen zonder dit te bespreken.
Onnodige onderzoeken of afspraken
In totaal 19 procent van de deelnemers heeft in de afgelopen 2 jaar een onderzoek of controle-afspraak gehad waarvan zij twijfelde aan de noodzaak. Soms omdat een gesprek ook digitaal of telefonisch had gekund. En vaak omdat onderzoeken vanwege gebrekkige gegevensuitwisseling dubbel plaatsvinden, zoals bloed- en urineonderzoek. Andere patiënten monitoren hun waardes zelf en vinden controles niet nodig. Zij nemen bij afwijkende waardes zelf contact met de arts op.
Kanttekeningen Patiëntenfederatie
De Patiëntenfederatie plaatst de kanttekening dat zeker ‘niet alle zorg die als onnodig ervaren wordt, ook echt onnodig is’. Directeur-bestuurder Arthur Schellekens wijst op het feit dat patiënten vaak het best weten wat er bij hen past: 'En zorgverleners weten vaak alles over hun specifieke deel van de zorg. Dat moet samenkomen door het goede gesprek met elkaar te voeren. Patiënten moeten leren zich uit te spreken, zorgverleners moeten hen daartoe aanmoedigen en hier ruimte voor geven. Voor passende zorg is de visie van de patiënt namelijk onmisbaar.'
Het onderzoek is gehouden onder het Zorgpanel van de Patiëntenfederatie Nederland. Het Zorgpanel is niet volledig representatief voor de Nederlandse bevolking. Jonge mensen zijn ondervertegenwoordigd en deelnemers zijn iets vaker hoog opgeleid. Daarnaast hebben relatief veel mensen een chronische aandoening.
Volledige onderzoek
Raadpleeg voor alle informatie van het onderzoek het rapport Onnodige zorg van de Patiëntenfederatie Nederland.
